Feedback company 8.9
Weten we vrij veel van de bezoeken van Mozart, Brahms en Mahler aan Nederland, dat ook Ludwig van Beethoven ons land bezocht heeft is veel minder bekend.
Alhoewel de volwassen Beethoven onder zijn tijdgenoten bekend stond als één van de grote pianovirtuozen, heeft zijn vader de jonge Ludwig wel degelijk van een brede instrumentale opleiding voorzien. Beethovens vader, Johan van Beethoven – een naar het schijnt hardvochtig man, alcoholist bovendien – was zich weliswaar bewust van het pianotalent van zijn zoon, maar wilde er zeker van zijn dat Ludwig zijn brood in ieder geval zou kunnen verdienen in het Hoforkest van de Aartsbisschop van Keulen. Dit orkest resideerde in Beethovens geboorteplaats Bonn en vader Johan leerde Ludwig derhalve viool en altviool spelen. Toen Ludwig bij zijn vader uitgeleerd was vroeg Johan – die eigenlijk zanger was – aan hof-violist Franz Georg Rovantini om de opleiding van Ludwig over te nemen.
Rovantini was familie van de Beethovens – hij was een achterneef van Ludwigs moeder – en woonde in hetzelfde huis als de familie Van Beethoven. De familie was gesteld op Rovantini en toen deze in 1781 plotseling op 24-jarige leeftijd overleed was de verslagenheid dan ook groot. Ruim tien jaar later zou een jonger broertje van Beethoven ter nagedachtenis vernoemd worden naar Rovantini, maar deze Franz Georg van Beethoven zou nog veel jonger sterven; hij zou maar twee jaar worden.
foto aanpassen
Koninklijk onthaal
De familie verwittigde de zuster van Rovantini, Maria Magdalena, van de dood van haar broer. Deze Maria Magdalena woonde in Rotterdam, waar ze als kindermeisje van een rijke weduwe werkzaam was. Om haar laatste respect aan haar overleden broer te betonen reisde ze met de weduwe en haar kinderen naar Bonn, waar ze een maand in het huis van de Beethovens verbleven. Toen ze weer terugreisden naar Rotterdam, bezwoer het gezelschap van de Beethovens hen een tegenbezoek te brengen, hetgeen gebeurde. In het najaar van 1873 – twee jaar na de dood van Rovantini – daalden de jonge Ludwig met zijn moeder per boot de Rijn af om bij Nijmegen Holland binnen te komen. Het was naar verluid een extreem koude reis, maar eenmaal in Rotterdam werden ze hartelijk onthaald. De gastheer was onder de indruk van de jonge Beethoven en organiseerde terstond optredens voor rijke Hollandse aristocraten. Ook zij waren geïmponeerd en gaven Ludwig de nodige cadeaus. Toen ook Stadhouder Willem V (en waarschijnlijk vooral zijn zuster Carolina) over Beethoven hoorde, werd hij uitgenodigd om ook voor de koninklijke familie op te treden.
Op 23 november 1873 speelde Beethoven voor Stadhouder Willem V, waarvoor hij een vergoeding van 63 florijnen ontving (zie afbeelding). Dit concert vond waarschijnlijk plaats in het Stadhouderlijk Kwartier op het Binnenhof, waar de koninklijke familie verbleef. Het is niet geheel zeker wat Beethoven op die 23e november gespeeld heeft, maar aangezien de rekening vermeldt dat er ook andere musici bij betrokken waren, zou het kunnen dat hij een vroeg pianoconcert van eigen hand heeft gespeeld.
De jonge Ludwig en zijn moeder verbleven langer in Holland dan gepland. Het feit dat eerst het waterpeil van de Rijn te laag was en vervolgens de rivier weer bevroor, belette hen van een eerdere terugreis. Eind februari 1874 waren ze eindelijk weer thuis, om Bonn overigens onder water aan te treffen. De Rijn was buiten zijn oevers getreden.
De jonge Beethoven bewaarde weinig goede herinneringen aan zijn bezoek aan Holland. Naar verluidt vond hij de Hollanders krenterig: “Die Holländer sind Pfennigfunchser” (…centenknijpers…). Ondanks dat Beethoven zijn hele leven de wens heeft gehad had om ook Parijs en Londen te bezoeken, is Den Haag uiteindelijk de verste bestemming geweest die hij ooit bereikt heeft.
