Feedback company 8.9
Het afwisselende programma van het Valletta Baroque Festival inspireerde onze muziekreizenspecialist om Malta weer in ons aanbod op te nemen. Goede reden om meer te weten te komen over de rijke historie van dit eiland!
Acht eilanden
Met 316 vierkante kilometer is Malta het op vier na kleinste land van Europa. De ca. 450.000 bewoners wonen voornamelijk op het hoofdeiland Malta en in enige mate op Gozo. De andere zes eilanden zijn niet of nauwelijks bewoond. Valletta is de hoofdstad van Malta, de prachtige barokke gebouwen van regering en parlement zijn prominent in het staatbeeld aanwezig. In inwonersaantal is Valletta de kleinste hoofdstad van de Europese Unie. Malta kent twee officiële talen: naast het Engels ook het Maltees, een van oorsprong Semitische taal die hetzelfde klinkt als het Arabisch. Het is de enige Semitische taal die door de Europese Unie als officiële taal is aangewezen. Overigens spreken veel Maltezers ook vloeiend Italiaans.
Rijke historie
De oudste bouwkunst op Malta gaat héél lang terug, tot 3500 jaar vóór Christus. De Tempels van Tarxien zijn waarschijnlijk zelfs ouder dan de Egyptische Piramides of het Engelse Stonehenge! De tempel van Ħaġar Qim is uniek vanwege het feit dat de architectuur via de zon de tijd aangeeft. Ook is er het Hypogeum, een in de ondergrond uitgehakt heiligdom met meerdere diepteniveaus.
De historie van Malta begint bij de Feniciërs die rond 1600 voor Christus vanuit het huidige Libanon naar het eiland trokken. De strategische ligging van waaruit men de hele Middellandse Zee kon bestrijken vormde de aantrekkingskracht. Dit zagen ook de Vandalen, de Goten, de Byzantijnen en de Normandiërs die na de Feniciërs over Malta heersten. Begin 16e eeuw schonk Keizer Karel de Vijfde Malta aan de Johannieter Orde, daarmee de beroemde geschiedenis van de Maltezer Kruisridders inleidend. In 1565 wisten de Kruisridders met 4.000 Maltezers maar liefst 80.000 Ottomanen te weerstaan. De Ridders van de Maltezer Orde zouden tot 1798 over het eiland heersen. Het was Napoleon die op weg naar Egypte het eiland onder Frans protectoraat bracht.
De aanwezigheid van de Fransen zou maar van korte duur zijn, twee later namen de Britten het eiland al weer over. Niettemin was het voor Napoleon voldoende om het overgrote deel van de schatten van de Maltezer Orde naar Frankrijk over te brengen. Zoals door de hele geschiedenis heen zou de strategische ligging van Malta ook in Tweede Wereldoorlog van waarde blijken. Ondanks hevige strijd wisten de Duitsers Malta niet in te nemen en na de oorlog verleende de Britse Koning George het eiland het George Cross, een onderscheiding voor grote dapperheid.
De aanwezigheid van de Britten zou tot 1969 duren. Nadat het land vijf jaar eerder onafhankelijk was geworden, verlieten de laatste Britse troepen in dat jaar het land.
Valletta
De aanwezigheid van de Britten klinkt tot op de dag van vandaag door op Malta. Niet alleen spreken alle Maltezers vloeiend Engels, op talloze plekken in Valletta vind je vele kleine winkeltjes – kleding, levensmiddelen – die in Bath of Oxford niet zouden misstaan. Ook vele memorials en bogen dragen een Brits karakter en van negatieve sentimenten rond de Britse overheersing merk je weinig.
Valletta ligt op een schiereiland en vindt zijn oorsprong dan ook in een landtong met een uitkijkpost. Het heeft alle kenmerken van een vestigingsstad en doordat het in zijn geheel opgetrokken is uit zachtgeel kalksteen heeft het een aantrekkelijke, gouden glans. Waar een barokke en neoclassistische bouwstijl overheerst ontwierp de Italiaanse architect Renzo Piano in 2015 een nieuw parlementsgebouw en een nieuwe stadspoort.
Het stadje is in zijn geheel te belopen en vanwege het leuke kruip-door-sluip-door-karakter van straatjes en steegjes biedt het telkens weer verrassende vergezichten. Het nagenoeg ontbreken van druk verkeer, de façades met de kenmerkende balkons, en de vele pleintjes en terrasjes maken het een uitermate prettig stadje om doorheen te struinen.
Naast Valletta is het ook de oude stad Mdina de moeite waard. Ca. 40 kilometer van Valletta, is het gelegen op een plateau van ruim 200 meter. Hierdoor kun je vanaf de stadswal een groot deel van het eiland Malta overzien. Zoals Valletta is het stadje geheel ommuurd en kent het een sterk middeleeuws deels barok karakter.
Cultuur in Valletta
Centraal in Valletta staat de schitterende St. Jansco-kathedraal. Deze grootse barokke kerk was het centrum van de Maltezer Orde en is de belangrijkste toeristische attractie van Malta, niet in de laatste plaats vanwege de twee Caravaggio’s die de kerk bevat. Met name de Onthoofding van Johannes de Doper uit 1608 wordt gezien als een van zijn belangrijkste werken. Alhoewel de sobere voorgevel met de twee torens het niet doen vermoeden, is het interieur van de kathedraal – hoofdzakelijk van de 17e eeuwse kunstenaar Mattia Preti – van onwaarschijnlijk schoonheid. Je komt echt ogen tekort.
Op de plek van het oorspronkelijke Royal Opera House – dat in 1942 door Duitse bombardementen verloren ging – is een nieuwe openlucht concertlocatie verschenen, het Pjazza Teatru Rjal. Hier geeft ook het Malta Filharmonisch Orkest concerten, alhoewel de vaste locatie van het orkest het Manoel Theater is. Hier worden ook opera’s opgevoerd.
Het Valletta International Baroque Festival bestaat sinds 2013 en vindt plaats in de talrijke prachtige kerken en paleizen van Valletta. Het festival van 2024 kent met blokfluitist Erik Bosgraaf en Holland Baroque een aantrekkelijk Nederlands tintje. Hoogtepunt van het jaar op Malta vormt het Carnaval. Een groots stadsfeest incl. talrijke gemaskeerde bals en een optocht met praalwagens. In de dagen voor vastentijd wordt er een week lang gefeest op Malta.
Eten en drinken
De eetcultuur op Malta is sterk Mediterraan van karakter. Met Sicilië op maar zo’n 350 kilometer afstand domineert de zogenaamde Keuken van de Armelui. Oftewel, eenvoudig maar daarmee beslist niet minder smaakvol. Het meest populair zijn de Pastizzi, een soort broodjes met ricotta of een erwtenpasta. Ook Ftira is typisch Maltees, een bagel met olijfolie, tomaat en knoflook. De eenvoud van de keuken komt ook tot uiting in het nationale gerecht van Malta: de Stuffat Ta’l-Fenek, een stoofschotel met konijn. Ook is er de Soppa Ta’l-Armina – ‘de weduwesoep’ – een groentesoep met Maltezer kaas en ei. Maar vooral is Malta omgeven door de Middellandse Zee, vis is dus altijd vers!
